มีนักวิชาการหลายท่านที่เขียนถึงประเภทของความรัก แต่ที่ผมชอบมีอยู่ 2-3 ท่าน ซึ่งพิจารณาจากความแตกต่างทาง ความคิด ทัศนคติ ความต้องการ อารมณ์ และพฤติกรรม ผู้ที่ทำการศึกษาแนวนี้ คือ Lee และ Hendrick ด้วยการเก็บข้อมูลจากนักศึกษาในมหาวิทยาลัยหลายแห่ง แล้วนำมาประมวลเข้ากับแนวความคิดเกี่ยวกับความรักในยุคกรีกโบราณ แบ่งความรักออกเป็น 6 ประเภท คือ
1. Eros (Passionate Love)
Eros เป็นภาษากรีก แปลว่า " เทพเจ้าแห่งความรัก " เป็นความรักที่เกิดจากความพึงพอใจในรูปลักษณ์ภายนอก เช่น ความสวย ความหล่อ เรือนร่างสมส่วนดูเร้าใจ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ลักษณะเด่นทางเพศของผู้หญิง (ขนาดของหน้าอก เอว สะโพก เรียวขา) ที่ทำให้ผู้ชายเกิดความรู้สึกหลงใหลในเสน่หาทางเพศ ความรักประเภทนี้จึงเป็นความรักที่เกิดจากตัณหาราคะ มีความต้องการทางเพศอย่างเร่าร้อน มักจะเกิดกับผู้ชายมากกว่าผู้หญิง อันเป็นผลมาจากฮอร์โมนเพศชาย ซึ่งส่งผลไม่แตกต่างไปจากสัตว์ตัวผู้แทบทุกสายพันธุ์ที่มีพฤติกรรมเป็นฝ่ายรุกไล่ตัวเมียในเวลาที่มันเป็นสัด จากพลังขับเคลื่อนนี้เองที่ทำให้หนุ่มๆทั้งหลาย (ที่มีฮอร์โมนเพศปกติ และคุณธรรมอยู่ในระดับทั่วไป คือไม่สูงมากนัก) มีความพยายามที่จะมีเพศสัมพันธ์กับคนรักของตนโดยเร็วที่สุด และเมื่อมีแล้วก็ย่อมจะมีความต้องการมากขึ้นในทุกครั้งที่มีโอกาส สาวๆโดยทั่วไปก็มักจะเข้าใจว่า การยอมมีเพศสัมพันธ์ด้วยจะเป็นหลักประกันในความรักจากฝ่ายชาย จนทำให้เกิดประโยคคุ้นหูที่ว่า " ผู้ชายมอบความรักเพราะต้องการ sex ส่วนผู้หญิงมอบ sex เพราะต้องการความรัก" ไม่ว่าท่านจะเห็นด้วยหรือไม่ก็ตาม แต่หากทั้งสองเพศได้ก้าวถอยหลังสักหนึ่งก้าวแล้วหยุดพิจารณาความคิดของตนเองสักครู่ รวมทั้งทบทวนการกระทำต่างๆที่ผ่านมาของทั้งตัวท่านเองและของคนที่ท่านรัก ก็อาจเรียนรู้อะไรบางอย่างที่เป็นประโยชน์กับทั้งสองฝ่ายมากขึ้น
สำหรับท่านที่ชื่นชอบการชมภาพยนต์แล้ว Titanic, Sleepless in Seattle, Sweet Home Alabama และ Ghosts อยู่ในข่ายความรักประเภทนี้
2. Ludos / Ludus (Game-playing Love)
เป็นความรักแบบไม่เอาจริง มีทั้งรุกและรับขึ้นกับปฏิกิริยาของอีกฝ่าย เมื่อฝ่ายหนึ่งดูไม่สนใจ อีกฝ่ายก็จะเป็นฝ่ายรุก แต่เมื่อฝ่ายนั้นเริ่มสนใจและเอาจริง ฝ่ายรุกก็จะเริ่มหยุดหรือถอยหนี ดูคล้ายกับแมวที่จับหนูได้ หนูยังไม่ตายพยายามวื่งหนี แมวก็จะวิ่งไล่ตะปบแล้วเขี่ยเล่นไปมา พอหนูนอนนิ่งแมวก็ไม่กิน จะปล่อยก็ไม่ปล่อย คนที่มีรักแบบนี้จะสนุกสนานและรู้สึกตื่นเต้นกับกิจกรรมสับรางรักเพราะมองว่าเป็นเรื่องท้าทายความสามารถ ใช้เทคนิคต่างๆที่ทำให้เกิดความรักจนหลง จากนั้นก็จะเริ่มทำให้คนรักเกิดความไม่แน่ใจ รู้สึกไม่มั่นคงต่อคำมั่นสัญญา เช่น การผิดนัดอย่างจงใจ หลีกเลี่ยงการให้คำมั่นสัญญาและการผูกมัดในรูปแบบต่างๆ ทำตัวเป็นคนมีลับลมคมใน ไม่ยอมแลกเปลี่ยนข้อมูลในเรื่องส่วนตัวกับคนรัก คนที่มีรักแบบนี้มักตรวจสอบระดับความรักของตนอยู่ตลอดเวลาและพยายามรักษาระยะห่างเอาไว้ระดับหนึ่ง เมื่อความสัมพันธ์ดำเนินมาถึงขั้นมีเพศสัมพันธ์กันแล้ว อีกฝ่ายก็จะเริ่มเป็นฝ่ายรุกถามหาความมั่นคง เช่น ถามถึงการแต่งงาน ทำให้เกิดความอึดอัดใจ เพราะหวาดกลัวต่อภาระรับผิดชอบ ไม่รู้สึกสนุกหรือตื่นเต้นน่าท้าทายอีกต่อไป เริ่มทำตัวเหินห่าง ทุกอย่างจะค่อยๆเปลี่ยนไปทีละน้อยหรืออาจเปลี่ยนแปลงอย่างกระทันหันจนอีกฝ่ายไม่ทันตั้งตัว จัดได้ว่าเป็นความรักที่มีความพึงพอใจต่อคนรักน้อยกว่าแบบอื่นๆ ที่น่าประหลาดใจคือ Lee เชื่อว่าเราทุกมีหรือเคยมีความรักแบบนี้กันมาก่อน
ความรักแนวนี้หาได้จากภาพยนต์เรื่อง Great Expectation, Dangerous Liaisons, Cruel Intentions
ท่านอาจสงสัยว่าหากคนรักแบบ Eros กับ Ludos มาพบกัน จะเป็นอย่างไร ?
คำตอบก็คือ คนรักแบบ Eros จะเป็นฝ่ายพ่ายแพ้อย่างยับเยิน
3. Storge (อ่านว่า สะ-ตอ-เก้) (Friendship Love)
หากแปลตามตัวอักษร หมายถึง ความรักระหว่างเพื่อนหรือญาติพี่น้องที่มีความผูกพันกันอย่างมาก แต่เมื่อนำมาใช้เกี่ยวกับความรักระหว่างเพศหมายถึง ความรักที่เริ่มต้นจากความเป็นเพื่อน มีความสนใจในเรื่องใกล้เคียงกันหรือเรื่องเดียวกัน เช่น ชอบดนตรีประเภทเดียวกัน ชอบงานศิลปะแนวเดียวกัน รักการท่องเที่ยวผจญภัย เป็นต้น อารมณ์รักเป็นแบบอบอุ่น จริงใจ หวังดีต่อกัน ไม่เอาเปรียบ มีจิตใจเมตตาเอื้ออาทร อยากช่วยเหลือ รู้สึกไว้วางใจและอบอุ่นยามอยู่ด้วยกัน ไม่รู้สึกเร่าร้อนหื่นกระหายทางเพศ มีพัฒนาการทางสัมพันธภาพในแบบคนรักต่อนข้างช้าเพราะขาดตัวกระตุ้น จึงไม่เกิดความตื่นเต้น มีความอดทนต่อภาวะเหินห่างหรือความเฉื่อยชาของคนรักซึ่งก็อาจเป็นคนรักในแบบเดียวกัน ต่างคนต่างเฉื่อย เมื่อมีเหตุให้ต้องจากกันไประยะหนึ่งทำให้ขาดการต่อเนื่องของการสร้างสัมพันธภาพจนกระทั่งมีเหตุให้ต้องมาพบกันในเวลาที่เหมาะสม เช่น กำลังเหงาด้วยกันทั้งคู่ จึงเกิดการสานต่อของสัมพันธภาพที่ห่างเหินกันไป หรือหลังจากที่ฝ่ายหนึ่งฝ่ายใด หรือทั้งสองฝ่ายต่างต้องชอกช้ำเพราะพิษรักมาก่อนจนไม่อาจไว้ใจใครได้อีก เมื่อมาพบคนที่คุ้นเคยและไว้ใจได้อีกครั้ง ความรู้สึกเดิมที่อยากจะรักแต่ยังไม่พร้อมในเวลานั้นก็ถูกกระตุ้นขึ้นมาอีกครั้งหนึ่ง จัดได้ว่าเป็นความรักที่ดี เพราะไม่เป็นพิษภัยต่อกัน ดังนั้น คนที่จะประสบความสำเร็จในความรักประเภทนี้ได้จะต้องเป็นคนที่มีความรักในแบบเดียวกัน มิฉะนั้นแล้วฝ่ายหนึ่งจะเลิกราไปก่อน
ภาพยนต์รักประเภทนี้ ได้แก่ Beauty and the Beast, My Best Friends' Wedding, Shrek, When Harry Met Sally, You've got mail.
ยังเหลือความรักอีก 3 ประเภท ขออนุญาตนำเสนอในคราวต่อไปครับ
